ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง (Cancer Biomarker)
ศูนย์ : ศูนย์มะเร็ง รพ.นครธน
บทความโดย : นพ. คมกฤช มหาพรหม
ในปัจจุบันการรักษาโรคมะเร็งนั้นมีความก้าวหน้าอย่างมาก มีความรู้ใหม่ และยาใหม่ นอกเหนือจาก เคมีบำบัด ให้เป็นทางเลือกในการรักษามากมาย แต่เราจะรู้ได้อย่างไร ว่าทางเลือกเหล่านั้น เหมาะสม หรือ ให้ประสิทธิผลในการรักษา กับเราหรือไม่ “ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง” (Cancer Biomarker) เป็นคำตอบหนึ่งที่อาจจะช่วยให้ การรักษามะเร็งเป็นแบบ “การแพทย์แม่นยำ” หรือ “การแพทย์เฉพาะบุคคล” มากขึ้น
ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง คืออะไร
“ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง” (Cancer Biomarker) เป็นสารพันธุกรรม ดีเอ็นเอ (DNA) อาร์เอ็นเอ (RNA) หรือโปรตีนที่มีการกลายพันธุ์ และ/หรือมีการแสดงออกในเซลล์มะเร็งที่มากกว่าเซลล์ปกติ เพื่อช่วยวินิจฉัยโรคในระยะเริ่มต้น ทำนายการดำเนินโรค และเลือกวิธีการรักษาโดยยาต้านมะเร็งชนิด Targeted therapy ที่เฉพาะเจาะจงกับผู้ป่วย
ประโยชน์ของการตรวจ “ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง"
- เพื่อทำนายการดำเนินของโรคมะเร็ง สามารถบอกได้ว่าผู้ป่วยมะเร็งรายใดมีความเสี่ยงสูง หรือต่ำ ในการกลับเป็นซ้ำโรคมะเร็งในอนาคต
- เพื่อช่วยเลือกวิธีการรักษาให้เหมาะสมในแต่ละบุคคล สามารถบอกได้ว่ามีทางเลือกในการรักษาชนิดใดบ้างและการตอบสนองของการรักษาดีหรือไม่
- เพื่อปรับขนาดของยาในการรักษาให้เหมาะสม เพื่อลดผลข้างเคียง และให้ได้ประสิทธิภาพในการรักษาสูงสุด
ใครบ้างที่ควรตรวจ “ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง”
ผู้ป่วยมะเร็งอาจจะไม่จำเป็นต้องตรวจ “ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง” ทุกราย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ ชนิดของมะเร็ง ระยะของโรค ความจำเป็น และความคุ้มค่าของการตรวจ และควรปรึกษาแพทย์ผู้ให้การรักษาก่อนตรวจทุกครั้ง
การตรวจ “ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง”
สามารถตรวจได้จาก ตัวอย่างชิ้นเนื้อมะเร็ง ตัวอย่างเลือด ตัวอย่างปัสสาวะ ตัวอย่างสารน้ำในร่างกาย เช่นน้ำไขสันหลัง เป็นต้น ขึ้นกับชนิด ระยะของมะเร็ง และข้อบ่งชี้ของทางเลือกในการรักษาในแต่ละราย
การวินิจฉัยโรคมะเร็งได้อย่างถูกต้อง ทันเวลา ทำให้รักษาโรคได้อย่างแม่นยำ และได้ผลลัพธ์ในการรักษาที่ดี การรู้ระยะของโรค ด้วยการการตรวจตัวบ่งชี้ทางชีวภาพสำหรับโรคมะเร็ง และตรวจเอกซเรย์พิเศษ PET-CT ยังช่วยให้สามารถรักษาได้อย่างมีประสิทธิผล และเหมาะสมในแต่ละบุคคลมากยิ่งขึ้น
