ต่อมลูกหมากอักเสบ ปัญหาที่คุณผู้ชายอย่ามัวแต่นิ่งนอนใจ
ศูนย์ : ศูนย์ศัลยกรรม
บทความโดย : นพ. พิเชฐ รุ่งศิริแสงรัตน์
ต่อมลูกหมากอักเสบ จะทำให้เกิดอาการปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะขัดต้องเบ่ง บางครั้งมีอาการปวดเอว ปวดหลัง และปวดตึงบริเวณท้องน้อยร่วมด้วย บางรายเป็นรุนแรงจนปัสสาวะไม่ออก ในกรณีที่มีการอักเสบเฉียบพลัน จะมีอาการไข้หนาวสั่นร่วมด้วย แต่มีคุณผู้ชายหลายคนไม่รู้ว่าตัวเองกำลังเป็น พอไม่ทราบก็ไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี การปล่อยละเลยอาจทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนอื่นๆ ตามมาได้ง่าย ฉะนั้นหากมีอาการดังกล่าวควรเข้ารับการรักษาโดยการรับยาหรือเข้าพบแพทย์ก่อนที่อาการจะลุกลามไปมากกว่าเดิม
โรคต่อมลูกหมากอักเสบ
ต่อมลูกหมากอักเสบ (Prostatitis) เป็นการอักเสบที่เกิดขึ้นบริเวณต่อมลูกหมาก ซึ่งเป็นต่อมที่อยู่ในระบบสืบพันธุ์และอยู่ใกล้กับระบบทางเดินปัสสาวะ ส่งผลให้มีอาการปวดแสบขณะปัสสาวะ ปวดอวัยวะเพศ อัณฑะ ขาหนีบ และบริเวณใกล้เคียง ภาวะนี้สามารถเกิดได้กับผู้ชายทุกวัย โดยอาจเกิดได้ทั้งจากการติดเชื้อแบคทีเรียและการบาดเจ็บ สามารถแบ่งตามอาการได้ดังนี้
- ต่อมลูกหมากอักเสบชนิดเฉียบพลัน ที่มักมีอาการรุนแรงเกิดขึ้นฉับพลัน มีสาเหตุส่วนใหญ่จากการติดเชื้อแบคทีเรียในระบบทางเดินปัสสาวะโดยผ่านจากท่อปัสสาวะเข้าสู่ต่อมลูกหมาก ในบางครั้งอาจจะมีอาการที่ไม่รุนแรงและอาจจะไม่รู้สึกตัวซึ่งทำให้ผู้ที่เป็นไม่ได้ไปรักษาก็อาจจะทำให้เชื้อนั้นยากแก่การรักษาได้
- ต่อมลูกหมากอักเสบชนิดเรื้อรัง เป็นการอักเสบที่มีอาการนานเกินกว่า 3 เดือน โดยสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียเช่นเดียวกันแต่เป็นการติดเชื้อแบบไม่รุนแรง แต่จะมีความรู้สึกไม่ค่อยสบายอยู่ตลอดเวลา หรือมีอาการปวดเรื้อรังรำคาญจากความรู้สึกในบริเวณเชิงกรานหรือท้องน้อยส่วนล่าง ส่วนใหญ่เป็นบริเวณฐานของอวัยวะเพศและรอบทวารหนัก
- ต่อมลูกหมากอักเสบเรื้อรังโดยไม่ทราบสาเหตุ ผู้ป่วยมีอาการของต่อมอักเสบเรื้อรังแต่ตรวจไม่พบเชื้อแบคทีเรียต้นเหตุสาเหตุไม่ทราบแน่ชัดอาจเกิดจากภาวะภูมิต้านทนในร่างกายผิดปกติ หรือเกิดจากเชื้อที่ไม่ใช่กลุ่มแบคทีเรีย
ปัจจัยความเสี่ยงต่อมลูกหมากอักเสบ
โดยส่วนใหญ่การอักเสบของต่อมลูกหมากเกิดจากเชื้อแบคทีเรียเล็ดลอดเข้าไปยังต่อมลูกหมากผ่านทางท่อปัสสาวะ ส่งผลให้เกิดการติดเชื้อในบริเวณดังกล่าว นอกจากนี้ยังมีปัจจัยบางประการก็อาจเพิ่มความเสี่ยงของภาวะดังกล่าว เช่น
- การบาดเจ็บบริเวณอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียงกับต่อมลูกหมาก ก็อาจทำให้เกิดต่อมลูกหมากเกิดการอักเสบแบบไม่ติดเชื้อได้
- เคยรักษาโรคโดยการสวนทางเดินปัสสาวะ
- เป็นโรคต่อมลูกหมากโต
- มีโรคประจำตัวหรือประวัติการเจ็บป่วยเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะอักเสบ ภาวะท่อปัสสาวะผิดรูป
- มีเพศสัมพันธ์ทางทวารหนัก
อาการของต่อมลูกหมากอักเสบ
ลักษณะอาการมีทั้งเหมือนและแตกต่างกันตามชนิด ดังนี้
- ต่อมลูกหมากอักเสบชนิดเฉียบพลัน จะมีอาการไข้สูง หนาวสั่น คลื่นไส้ อาเจียน ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะขัดต้องเบ่ง ในรายที่รุนแรงอาจมีติดเชื้อในกระแสโลหิต ปัสสาวะไม่ออก บางรายอาจมีอาการปวดเอว ปวดหลัง และท้องน้อยร่วมด้วย
- ต่อมลูกหมากอักเสบชนิดเรื้อรัง จะมีอาการปัสสาวะขัดเล็กน้อย ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะออกแรงพอควร มีอาการปวดมวน หรือปวดตึงที่บริเวณท้องน้อย ในบางรายจะมาด้วยการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะเรื้อรัง แต่ผู้ป่วยมักจะไม่ค่อยมีไข้ มักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียดังเช่นแบบเฉียบพลัน แต่ได้รับการรักษาไม่เพียงพอ และถูกต้อง
การวินิจฉัยโรคต่อมลูกหมากอักเสบ
ผู้ป่วยที่แพทย์สงสัยว่าเป็นโรคต่อมลูกหมากอักเสบ จะต้องตรวจโดยการคลำต่อมลูกหมากจากทางทวารหนักเพื่อดูขนาดรูปร่าง และการอักเสบของต่อมลูกหมาก ตรวจปัสสาวะเพื่อดูว่ามีการอักเสบมาจากระบบทางเดินปัสสาวะ หรือจากต่อมลูกหมาก การนวดต่อมลูกหมากเพื่อที่จะได้สารคัดหลั่งจากต่อมลูกหมากมาทำการตรวจ และเจาะเลือดเพื่อตรวจหาอาการติดเชื้อ
การรักษาต่อมลูกหมากอักเสบ
โดยทั่วไป แพทย์จะรักษาต่อมลูกหมากอักเสบตามสาเหตุและชนิดของเชื้อ ได้แก่
- การใช้ยาปฏิชีวนะ จะฆ่าเชื้อที่ทำให้เกิดการอักเสบของต่อมลูกหมาก เนื่องจากเป็นความผิดปกติที่มักเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย โดยผู้ป่วยควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
- การรับประทานยารักษาตามอาการ เช่น อาการปวดอวัยวะเพศและบริเวณใกล้เคียงอาจใช้ยาแก้ปวด หรือยาแก้อักเสบชนิดไม่มี สเตียรอยด์ในการบรรเทาอาการ ให้ยาคลายกล้ามเนื้อบริเวณทางเดินปัสสาวะแก้อาการปัสสาวะขัด เป็นต้น
- ในรายที่รับประทานยาปฏิชีวนะอยู่นาน และยังมีอาการอยู่ อาจพิจารณาตัดต่อมลูกหมากที่เป็นต้นเหตุออก
- การพักผ่อนมากๆ อาบน้ำอุ่น ดื่มน้ำมากๆ มีเพศสัมพันธ์ที่สม่ำเสมอ และบ่อยขึ้น จะช่วยลดอาการอักเสบได้
เพื่อไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น มีการอุดตันของท่อปัสสาวะอักเสบ ฝีในต่อมลูกหมาก ภาวะมีบุตรยาก การติดเชื้อในกระแสเลือด หากมีอาการดังกล่าวที่สงสัยว่าเป็นต่อมลูกหมากอักเสบ อย่านิ่งนอนใจ ให้มาทำการตรวจและรักษาอย่างถูกวิธี
