เป็นหนุ่มสาวก่อนวัย ลูกโตก่อนวัย ภาวะที่คุณพ่อคุณแม่ควรรู้
ศูนย์ : ศูนย์สุขภาพเด็ก
บทความโดย : นพ. ศุภวุฒิ สุขสันติเลิศ
การเปลี่ยนแปลงในหลายๆ ด้าน ของเด็ก ไม่ว่าจะเป็น ด้านอารมณ์ จิตใจ ร่างกายถือเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญ โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงทางสรีระร่างกายจากวัยเด็กไปสู่วัยหนุ่มสาวซึ่งเป็นการเจริญเติบโตที่ถือเป็นเรื่องปกติ แต่หากเกิดความเปลี่ยนแปลงทางสรีระร่างกายก่อนวัยอันควร นั่นอาจเป็นสัญญาณว่า กำลังมีภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย โดยภาวะนี้มักมีความผิดปกติที่เป็นต้นเหตุแอบแฝงอยู่ ควรเข้ารับปรึกษากุมารแพทย์เฉพาทางด้านโรคต่อมไร้ท่อฯ เพื่อวินิจฉัยที่รวดเร็ว และได้รับการแก้ไขอย่างเหมาะสม
สารบัญ
การเปลี่ยนแปลงของวัยหนุ่มสาว
- เพศชาย : ขนาดอัณฑะจะโตขึ้น นมแตกพาน เสียงแหบห้าว กล้ามเนื้อเป็นมัด มีกลิ่นตัว องคชาติมีขนาดโตขึ้น มีขนบริเวณรักแร้และอวัยวะเพศ
- เพศหญิง : พบมีเต้านมโตขึ้น มีขนบริเวณรักแร้และอวัยวะเพศ มีกลิ่นตัว มีตกขาว และตามด้วยการมีประจำเดือนในที่สุด หลังมีประจำเดือนแล้วเพศหญิงจะสูงได้อีกโดยเฉลี่ย 7-8 ซม. เท่านั้น การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายที่เป็นไปอย่างรวดเร็วนี้ ส่งผลให้มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านอารมณ์ด้วย ในระยะท้ายของวัยนี้ อัตราการเจริญเติบโตจะลดน้อยลงตามลำดับ การเจริญเติบโตจะหยุดเมื่อมีการปิดเชื่อมของกระดูกบริเวณแขนและขา
ภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย หมายถึงอะไร
การที่เด็กหญิงเริ่มมีการพัฒนาของเต้านมก่อนอายุ 8 ปี หรือมีประจำเดือนครั้งแรกก่อนอายุ 9 ปี ส่วนเพศชายมีขนาดอัณฑะโตหรือมีลักษณะอื่น ๆ เช่น เสียงแหบห้าว มีกลิ่นตัว ปรากฏให้เห็นก่อนอายุ 9 ปี พบในเพศหญิงได้บ่อยกว่าเพศชาย สาเหตุที่พบภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยได้บ่อยขึ้นส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะคุณพ่อคุณแม่ได้รับความรู้จากสื่อต่างๆ ซึ่งมีมากขึ้น ทำให้กังวลและพาเด็กมาพบแพทย์เร็วขึ้น
สาเหตุของภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย
ยังไม่มีหลักฐานชัดเจนว่าปัจจัยใดเป็นตัวควบคุมการเข้าสู่วัยหนุ่มสาวก่อนวัย แต่เชื่อว่ามีปัจจัยหลายอย่างที่มีส่วนเกี่ยวข้องปัจจัยที่สำคัญ ได้แก่ ปัจจัยทางพันธุกรรม หากพ่อแม่มีประวัติเข้าวัยหนุ่มสาวเร็ว ลูกก็จะเป็นหนุ่มสาวเร็วด้วย นอกจากนี้ปัจจัยแวดล้อมอื่นๆ ซึ่งอาจมีผลต่อการเข้าวัยหนุ่มสาวก่อนวัย ได้แก่ ภาวะโภชนาการ เด็กอ้วนมักจะเป็นหนุ่มสาวเร็ว การได้รับสารหรืออาหารที่ปนเปื้อนฮอร์โมน ไม่ว่าจะเป็นโดยการรับประทาน หรือทางอื่น ก็อาจเป็นสาเหตุหนึ่งในหลายๆ ปัจจัย ที่ทำให้เด็กเป็นหนุ่มสาวเร็วขึ้นในปัจจุบัน
ในเพศหญิงส่วนใหญ่ไม่ทราบสาเหตุ พบเพียงมีการทำงานของต่อมใต้สมองเร็วขึ้น การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ไม่พบมีความผิดปกติ ต่างกับในเพศชาย โอกาสพบมีความผิดปกติ เช่น เนื้องอกของสมอง หรือเนื้องอกบริเวณอื่นๆ ได้บ่อยกว่า
ผลกระทบของเด็กที่เป็นหนุ่มสาวก่อนวัย
ไม่ว่าภาวะเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยจะเกิดจากสาเหตุใด แต่ผลกระทบซึ่งเกิดตามมาที่สำคัญคือ
- ฮอร์โมนเพศในปริมาณสูงกว่าเด็กปกติ ทำให้เด็กสูงกว่าเพื่อนในวัยเดียวกัน ในขณะเดียวกันก็ส่งผลให้กระดูกปิดเร็วด้วยเช่นกัน สิ่งที่ตามมาคือ ระยะเวลาการเจริญเติบโตในวัยเด็กสั้นลงกว่าเด็กปกติ ทำให้เตี้ยเมื่อเป็นผู้ใหญ่
- ปัญหาทางด้านจิตใจ เนื่องจากเด็กที่เป็นสาวก่อนวัยจะมีร่างกายเหมือนเด็กสาววัยรุ่น แต่จิตใจยังเป็นเด็ก เด็กอาจจะรู้สึกอายเพื่อนหรือถูกล้อ บางรายอาจถูกล่วงเกินทางเพศและเกิดตั้งครรภ์ตั้งแต่วัยเด็กได้
วิธีการรักษาเด็กที่เป็นหนุ่มสาวก่อนวัย
การรักษาภาวะเด็กเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยขึ้นกับสาเหตุ กรณีมีสาเหตุ เช่น เป็นเนื้องอกไม่ว่าบริเวณไหนต้องรักษาด้วยการผ่าตัด อาจจำเป็นต้องตามด้วยการฉายแสงหรือเคมีบำบัดแล้วแต่กรณี ส่วนกรณีที่ตรวจไม่พบสาเหตุ การรักษาซึ่งได้ผลดีที่สุดในปัจจุบัน คือ การให้ฮอร์โมนสังเคราะห์กลุ่ม Gonadotropin Releasing Hormone Analogue (GnRH-analogue) เพื่อชะลอการเข้าสู่วัยหนุ่มสาว โดยการฉีดเข้าใต้ผิวหนังหรือเข้ากล้ามเนื้อ ทุก 1 หรือ 3 เดือน แล้วแต่ชนิดและการออกฤทธิ์ของยา ฮอร์โมนนี้จะยับยั้งการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง มีผลทำให้ฮอร์โมนเพศจากต่อมเพศลดลง
ในด้านผลการรักษาภาวะเด็กเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย พบว่ายาสามารถยับยั้งการพัฒนาของลักษณะวัยหนุ่มสาวไม่ให้มากขึ้น ในรายที่หน้าอกไม่โตมาก่อนการรักษาอาจยุบลงเป็นปกติ แต่รายที่โตมากแล้วมักเพียงแค่นิ่มลง บางรายอาจพบมีประจำเดือนออกหลังฉีดยาประมาณ 2 สัปดาห์ เนื่องจากฮอร์โมนเพศลดลง หลังจากนั้นจะไม่มีอีก ส่วนรายที่เคยมีประจำเดือนแล้ว ก็อาจมีได้อีกแต่ก็จะหายไปและไม่มาอีก
ซึ่งจากรายงานส่วนใหญ่พบว่าส่วนสูงเมื่อเป็นผู้ใหญ่ใกล้เคียง หรือเท่ากับส่วนสูงที่ควรจะเป็นตามพันธุกรรมมากกว่าเมื่อเทียบกับก่อนให้การรักษาและกลุ่มที่ไม่ได้รับการรักษาเลย แต่จะได้ผลดีมากน้อยแค่ไหนขึ้นกับอายุและอายุกระดูกขณะที่เริ่มให้การรักษา การรักษาจะได้ผลดีกว่าในรายที่ได้รับการรักษาเร็วหรือรักษาตั้งแต่อายุน้อยๆ หลังหยุดยาเด็กจะมีการพัฒนาเข้าสู่วัยหนุ่มสาวตามปกติ จากรายงานต่างๆ พบว่ายานี้มีความปลอดภัยสูงอาการข้างเคียงพบได้น้อยมากและไม่รุนแรง (อ้างอิงข้อมูลจาก: สมาคมต่อมไร้ท่อเด็กและวัยรุ่นไทย)
หากผู้ปกครองสงสัยหรือพบความผิดปกติว่าเด็กอาจมีภาวะเป็นหนุ่มสาวก่อนวัย แนะนำให้เข้ามาปรึกษากุมารแพทย์เฉพาะทางเพื่อรับการตรวจอย่างเหมาะสม และรับการรักษาที่ถูกต้องต่อไป ทั้งนี้สามารถปรึกษาแพทย์ออนไลน์โดยส่งข้อมูลได้ข้างล่างนี่เลย
