คลอดธรรมชาติแบบ Painless Labor ทำอย่างไรให้คุณแม่ไม่เจ็บปวด
ศูนย์ : ศูนย์สุขภาพสตรี
บทความโดย : พญ. สังวาลย์ เตชะพงศธร
การคลอดถือเป็นช่วงเวลาสำคัญที่สุดของคุณแม่ทุกคนแต่สิ่งที่หลายคนกลัวที่สุดคือ ความเจ็บปวดระหว่างคลอด ความเจ็บเหล่านี้อาจทำให้คุณแม่เหนื่อยล้า หมดแรง และเกิดความเครียด การนำเทคนิค Painless Labor หรือ การคลอดแบบลดความเจ็บปวด มาใช้ระงับความเจ็บปวดระหว่างการคลอด คุณแม่จึงไม่ต้องกังวลกับความเจ็บจนเกินไป และยังได้เบ่งคลอดเองตามธรรมชาติ เจ็บน้อยลงและผ่อนคลายมากขึ้น แม้ว่าจะมีหลายแนวทางในการลดความเจ็บปวด แต่ Painless Labor ได้รับการยอมรับว่าเป็นวิธีมาตรฐาน ที่สามารถบรรเทาอาการปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ภายใต้การดูแลของสูตินรีแพทย์ และวิสัญญีแพทย์ ตลอดระยะเวลาการคลอดช่วยให้คุณแม่ผ่านการคลอดได้อย่างปลอดภัยและมีความสุขมากขึ้น
สารบัญ
ความเจ็บปวดกับการคลอดธรรมชาติ มีผลอย่างไร
การคลอดธรรมชาติเป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่ร่างกายของผู้หญิงถูกออกแบบมาเพื่อรองรับการคลอด แต่ความเจ็บปวดที่รุนแรงและยาวนาน อาจสร้างผลได้ทั้งทางร่างกายและจิตใจ หากไม่ได้รับการดูแลหรือบรรเทาอย่างเหมาะสม ได้แก่
- เพิ่มความดันโลหิตและอัตราการเต้นหัวใจ ความเจ็บปวดกระตุ้นร่างกายให้หลั่งฮอร์โมนความเครียด ทำให้หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิตสูง ซึ่งอาจเป็นอันตรายสำหรับคุณแม่ที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง หรือโรคหัวใจ
- การไหลเวียนเลือดไปยังมดลูกลดลง เมื่อร่างกายเกร็งและเจ็บปวดมาก อาจทำให้เลือดไปเลี้ยงมดลูกและรกน้อยลง ส่งผลต่อปริมาณออกซิเจนที่ส่งไปยังทารก
- ความเจ็บปวดที่ต่อเนื่องทำให้คุณแม่เหนื่อยง่าย เบ่งคลอดได้ไม่เต็มที่
- ความเจ็บปวดรุนแรงอาจทำให้คุณแม่วิตกกังวลมากขึ้น และรู้สึกไม่มั่นใจในการคลอดหากเจ็บปวดมาก อาจทำให้คุณแม่รู้สึก “กลัวการคลอด” จนไม่อยากมีบุตรเพิ่มในอนาคต ได้
Painless Labor คืออะไร
Painless Labor คือ การคลอดแบบลดความเจ็บปวดให้เหลือน้อยที่สุด โดยที่คุณแม่ยังสามารถคลอดทางช่องคลอดตามธรรมชาติได้อย่างปลอดภัย โดยใช้เทคนิคทางการแพทย์คือ การใช้ยาชาเฉพาะที่ฉีดเข้าช่องไขสันหลัง (Epidural Anesthesia) ให้คุณแม่ไม่รู้สึกเจ็บจากการบีบตัวของมดลูกและการเบ่งคลอด แต่ยังรู้สึกตัวและสามารถเบ่งคลอดเองได้ ลดความเครียดของแม่ ช่วยให้เลือดไปเลี้ยงลูกเพียงพอ ซึ่งเป็นวิธีการที่วิสัญญีแพทย์นำมาใช้เพื่อระงับปวด และสามารถใช้ต่อเนื่องไปจนถึงการผ่าตัดคลอดในกรณีที่คลอดไม่ได้ทางช่องคลอด
Painless Labor ทำได้เมื่อไหร่?
โดยทั่วไป Painless Labor มักทำได้ในช่วงที่คุณแม่ เริ่มเจ็บครรภ์คลอดแล้ว และปากมดลูกเริ่มเปิด แต่ยังไม่ถึงขั้นที่ศีรษะทารกกำลังจะคลอดออกมา เวลาที่เหมาะสม
- หลังจากเริ่มเจ็บครรภ์จริง (Active Labor) เมื่อปากมดลูกเปิดประมาณ 3–4 เซนติเมตรขึ้นไป แพทย์สามารถเริ่มทำบล็อกหลังได้
- ระหว่างคลอดทางช่องคลอด สามารถทำได้ตลอดการเจ็บครรภ์และเบ่งคลอด โดยจะใส่สายคาไว้ให้ยาอย่างต่อเนื่อง
- ก่อนผ่าตัดคลอด (ถ้ามีความจำเป็น) ถ้าต้องเปลี่ยนจากคลอดธรรมชาติเป็นผ่าตัดคลอดฉุกเฉิน แพทย์สามารถปรับยาชาที่บล็อกหลังให้มากขึ้นได้ทันที
Painless Labor ไม่ควรทำเมื่อใด
- ปากมดลูกเปิดมากจนใกล้คลอดแล้ว (เพราะทำไม่ทันและอาจไม่มีประโยชน์)
- มีภาวะเลือดออกง่าย หรือปัญหาการแข็งตัวของเลือด
- มีการติดเชื้อที่ผิวหนังบริเวณที่จะฉีดยา
- คุณแม่บางรายที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง ต้องปรึกษาแพทย์ก่อน
ขั้นตอนการทำ Painless Labor
ขั้นตอนการทำ Painless Labor หรือ การบล็อกหลังเพื่อลดความเจ็บปวดระหว่างคลอด จะทำโดยวิสัญญีแพทย์ โดยมีขั้นตอนดังนี้
- การเตรียมตัว คุณแม่จะอยู่ในท่านั่งก้มตัวลงเล็กน้อย หรือนอนตะแคงกอดเข่าชิดอก เพื่อให้แพทย์สามารถเข้าถึงบริเวณไขสันหลังได้สะดวก
- การฉีดยาชาเฉพาะที่บริเวณผิวหนังตรงหลังส่วนล่าง เพื่อให้คุณแม่ไม่รู้สึกเจ็บในขั้นตอนต่อไป
- การใส่สาย Epidural โดยจะแทงเข็มเล็กเข้าไปในช่องเหนือไขสันหลัง (epidural space) จากนั้นจะสอดสายพลาสติกขนาดเล็ก (catheter) ผ่านเข็มเข้าไปในช่องดังกล่าว แล้วถอนเข็มออก
- การให้ยาชา วิสัญญีแพทย์จะฉีดยาชาผ่านสายที่คาไว้ เพื่อให้ยาชาออกฤทธิ์ได้ยาวนานตลอดการคลอด
- การควบคุมระดับความเจ็บปวด เนื่องจากสายยังคงคาอยู่ คุณแม่จึงสามารถแจ้งแพทย์ได้หากเริ่มรู้สึกเจ็บอีกครั้ง แพทย์ก็จะสามารถเพิ่มปริมาณยาผ่านสายได้ทันที
ข้อดีของการทำ Painless Labor
- ลดความเจ็บปวดอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากมีท่อคาอยู่ ทำให้สามารถให้ยาชาเพิ่มได้ตลอดเวลา จึงควบคุมระดับความเจ็บปวดได้ดีกว่าการฉีดยาเพียงครั้งเดียว
- คุณแม่ยังคงมีสติ รู้สึกตัวตลอดเวลา สามารถร่วมมือกับทีมแพทย์และเบ่งคลอดได้ตามปกติ
- ปลอดภัย ยาชาจะออกฤทธิ์เฉพาะที่ จึงมีความปลอดภัยสูงสำหรับทั้งคุณแม่และทารกในครรภ์
- ฟื้นตัวเร็ว หลังคลอดเสร็จ แพทย์จะถอดท่อออก อาการชาจะค่อยๆ หายไปภายใน 4-6 ชั่วโมง ทำให้คุณแม่สามารถเคลื่อนไหวได้เร็วและฟื้นตัวได้ดี
ความเจ็บปวดจากการคลอดแบบธรรมชาติเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ก็มีหลายวิธีที่ช่วยบรรเทาความเจ็บปวดและทำให้คุณแม่รู้สึกสบายขึ้นได้ โดยการทำ Painless Labor หรือ การบล็อกหลังเพื่อลดความเจ็บปวดระหว่างคลอด เป็นอีกวิธีที่ที่ทางโรงพยาบาลนครธน นำมาช่วยระงับความเจ็บปวดให้คุณแม่ระหว่างคลอดธรรมชาติ และยังช่วยให้คุณแม่ได้มีสมาธิและมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ในการให้กำเนิดลูกน้อยของตนเอง
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์ศูนย์สุขภาพสตรี
