มะเร็งลำไส้ใหญ่ ภัยร้ายที่ป้องกันได้ มาตรวจคัดกรองกันเถอะ
ศูนย์ : ศูนย์ทางเดินอาหารและตับ
บทความโดย : นพ. สุขุมพันธ์ เก่าเจริญ
มะเร็งลำไส้ใหญ่เป็นมะเร็งที่พบบ่อยมากที่สุดอันดับสามในผู้ชายและอันดับสองในผู้หญิงทั่วโลก ปัจจุบันมีแนวโน้มพบมะเร็งลำไส้ใหญ่มากขึ้น โดยพบบ่อยในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง ในสมัยก่อนมะเร็งลำไส้ใหญ่มักจะพบในคนสูงอายุ แต่จากข้อมูลล่าสุด แพทย์ตรวจพบมะเร็งลำไส้ในคนอายุน้อยมากขึ้นเรื่อยๆ
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ มีเช่น อายุ ประวัติมะเร็งลำไส้ใหญ่ในครอบครัว ลำไส้อักเสบเรื้อรัง หรือเคยฉายแสงมาก่อน นอกจากนี้ยังมีปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่เราสามารถป้องกันได้ เช่น ภาวะอ้วน สูบบุหรี่ ดื่มสุรา รับประทานเนื้อแดงปริมาณมาก เป็นต้น
อาการแสดงมะเร็งลำไส้ใหญ่
อาการแสดงของมะเร็งลำไส้ใหญ่ มักจะมาใน 3 รูปแบบ
- ไม่มีอาการอะไร แต่ตรวจพบโดยการตรวจคัดกรอง เช่น ส่องกล้องลำไส้ใหญ่
- มีอาการของมะเร็งลำไส้ใหญ่เช่น ปวดท้อง ถ่ายเป็นเลือด ซีด เหนื่อยง่าย ท้องผูกสลับท้องเสีย
- มีภาวะแทรกซ้อน เช่น ลำไส้อุดตัน ลำไส้แตกทะลุ
ส่วนใหญ่ของมะเร็งลำไส้ใหญ่ทั้งหมด มักจะมีจุดเริ่มต้นมาจากติ่งเนื้อเล็กๆ ก่อน แล้วค่อยๆ กลายเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่ โดยมักใช้เวลา 5-10 ปี นี้เป็นสาเหตุว่าช่วงแรกๆ ที่เริ่มกลายเป็นมะเร็ง คนไข้มักไม่มีอาการ กว่าจะมีอาการและตรวจพบ ก้อนมะเร็งมักจะใหญ่และลุกลามไปแล้ว โรคนี้จึงถือเป็นภัยเงียบอย่างหนึ่ง ที่สามารถป้องกันได้ ถ้าเราตรวจคัดกรองก่อน
การตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่
ประโยชน์ของการตรวจคัดกรองแบ่งเป็นหลักๆ 2 อย่าง คือ
- ตรวจและตัดติ่งเนื้อในลำไส้ ก่อนที่จะกลายเป็นมะเร็งลำไส้ ซึ่งระยะนี้คนไข้มักไม่มีอาการแสดงอะไร ถ้าไม่ตรวจ จะไม่สามารถบอกได้เลย หลังการตัดติ่งเนื้อไปทำให้ป้องกันการเกิดมะเร็งลำไส้ในอนาคตได้ ถือเป็นประโยชน์มากๆ ในการตรวจคัดกรอง ในคนปกติทั่วไปที่ไม่มีอาการ เวลาส่องกล้องคัดกรองมะเร็งลำไส้ มักพบติ่งเนื้อประมาณ 20%
- ตรวจพบมะเร็งลำไส้ระยะต้นที่มักไม่ค่อยแสดงอาการ ก่อนที่มะเร็งจะลุกลามไป การตรวจพบมะเร็งระยะต้น ถือว่ามีความสำคัญมาก เนื่องจากถ้าปล่อยให้มะเร็งลุกลามไปแล้วค่อยตรวจพบ มักจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ส่วนใหญ่จะเป็นในแนวทางประคับประคอง แต่ถ้าตรวจพบเร็วระยะต้นๆ มักจะสามารถรักษาให้หายขาดได้ เช่นการผ่าตัดเอาก้อนมะเร็งออก
โดยการตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่มีหลายวิธี เช่น ตรวจอุจจาระ แต่วิธีที่แนะนำและเป็นที่นิยมที่สุดคือการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ เพราะถือเป็นการตรวจที่แม่นยำกว่าวิธีอื่นๆ นอกจากนั้นยังสามารถตัดติ่งเนื้อเล็กๆ ป้องกันการกลายเป็นมะเร็งในอนาคตได้ ดังที่กล่าวไปแล้วข้างต้น โดยทั่วไปการส่องกล้องลำไส้ใหญ่ ใช้เวลาประมาณ 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมงม
ในอดีตแพทย์เฉพาะทางด้านทางเดินอาหารและตับ แนะนำให้คนทั่วไป เริ่มตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ที่อายุ 50 ปี แต่ปัจจุบัน เนื่องจากพบมะเร็งลำไส้ในคนอายุน้อยมากขึ้นเรื่อยๆ หลายองค์กรจึงแนะนำให้ตรวจคัดกรองที่อายุ 45 ปี ทั้งนี้ทั้งนั้น ควรให้แพทย์เจ้าของไข้ ประเมินประโยชน์ที่ได้รับจากการตรวจคัดกรองและความเสี่ยงของคนไข้เป็นรายๆ ไป
ปัจจุบันทั่วโลกให้ความสำคัญและรณรงค์การตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่กันมาก คนดังหลายคนก็เข้ารับการส่องกล้องคัดกรองแบบไม่มีอาการ เช่น โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐ และ วิลล์ สมิธ ดาราฮอลลีวูด มาตรวจคัดกรองมะเร็งลำไส้ใหญ่กันเถอะ ภัยร้ายนี้ คุณป้องกันได้
