การส่องกล้องตรวจขณะหลับโดยการใช้ยา (DISE) หาสาเหตุนอนกรนหยุดหายใจขณะหลับ
ศูนย์ : ศูนย์โสต ศอ นาสิก
บทความโดย : นพ. นฤวัต เกสรสุคนธ์
การนอนกรนและโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (Obstructive Sleep Apnea: OSA) อาจดูเหมือนเป็นเพียงปัญหาเล็กน้อยที่สร้างความรำคาญ แต่ความจริงแล้วมันเป็นเรื่องที่ อันตรายมาก และอาจนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงถึงชีวิตได้ หากไม่ได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที หากคุณหรือคนใกล้ชิดมีอาการเหล่านี้ เช่น นอนกรนเสียงดังผิดปกติ มีช่วงหยุดหายใจขณะหลับ หายใจเฮือก ตื่นมาแล้วไม่สดชื่น ง่วงนอนมากผิดปกติในเวลากลางวัน หรือมีปัญหาสุขภาพอื่นๆ ที่กล่าวมา ควรรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อรับการตรวจวินิจฉัย โดยการส่องกล้องตรวจขณะหลับโดยการใช้ยา (DISE) เป็นอีกวิธีตรวจหาสาเหตุปัญหาการนอนหลับโดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่กำลังพิจารณาการรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดหรือไม่ใช่การผ่าตัด
สารบัญ
การนอนกรนและการหยุดหายใจขณะหลับ อันตรายแค่ไหน
การนอนกรนที่เกิดขึ้นร่วมกับการหยุดหายใจขณะหลับ (OSA) เกิดจากการที่ทางเดินหายใจส่วนบนยุบตัวหรือถูกอุดกั้นเป็นช่วงๆ ขณะนอนหลับ ทำให้คุณ หยุดหายใจ ชั่วคราว และร่างกาย ขาดออกซิเจน ซ้ำๆ ตลอดคืน สมองจะสั่งให้คุณตื่นขึ้นมาหายใจ (มักจะหายใจเฮือกใหญ่) ซึ่งทำให้การนอนหลับไม่มีคุณภาพ และส่งผลกระทบต่อระบบต่างๆ ในร่างกายอย่างร้ายแรง เช่น
- ความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจ และเกิดภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้
- ง่วงนอนมากผิดปกติในเวลากลางวัน ทำให้ไม่มีสมาธิ ประสิทธิภาพการทำงานลดลง และที่สำคัญคือ เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ โดยเฉพาะการหลับในขณะขับรถ
- ปัญหาความจำและสมาธิ สมองได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ ส่งผลให้การเรียนรู้ จดจำ และการตัดสินใจแย่ลง
- อารมณ์และสุขภาพจิต ทำให้หงุดหงิดง่าย อารมณ์แปรปรวน ซึมเศร้า หรือวิตกกังวล
- โรคเบาหวานชนิดที่ 2 การขาดออกซิเจนและการนอนหลับที่ไม่มีคุณภาพส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด ทำให้ควบคุมเบาหวานยากขึ้น หรือเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรค
- ภาวะ OSA สัมพันธ์กับภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงร่วมของโรคไม่ติดต่อเรื้อรังหลายชนิด
- สมรรถภาพทางเพศลดลง ทั้งในเพศชายและหญิง
- ปัญหาความสัมพันธ์ เสียงกรนดังรบกวนคู่นอน ทำให้เกิดความตึงเครียด
- ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน เป็นผลจากความผิดปกติของฮอร์โมน
การส่องกล้องตรวจขณะหลับโดยการใช้ยา (DISE) เป็นอย่างไร
เนื่องจากภาวะการนอนกรน และโรคหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (Obstructive Sleep Apnea หรือ OSA) ส่งผลกระทบต่อร่างกายในวงกว้างและอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อันตราย การตรวจหาสาเหตุจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง โดยการส่องกล้องตรวจขณะหลับโดยการใช้ยา (Drug Induced Sleep Endoscopy: DISE) สามารถระบุตำแหน่งและสาเหตุการอุดกั้น ช่วยให้แพทย์เห็นได้โดยตรงว่าส่วนใดของทางเดินหายใจ เช่น เพดานอ่อน โคนลิ้น ผนังคอหอย มีการยุบตัวหรืออุดกั้นอย่างไร ที่ตรวจโดยแพทย์ฉพาะทางด้านการนอนหลับ ศูนย์โสต ศอ นาสิก ร่วมกับ วิสัญญีแพทย์ในห้องผ่าตัด
การเตรียมตัวก่อนตรวจ DISE
- ผู้ป่วยจะต้องงดน้ำและอาหารตามคำแนะนำของแพทย์และวิสัญญีแพทย์ ซึ่งโดยทั่วไปคือ 6-8 ชั่วโมงก่อนการตรวจ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการสำลัก
- แพทย์จะซักประวัติสุขภาพอย่างละเอียด รวมถึงประวัติการแพ้ยา และตรวจร่างกายเพื่อประเมินความพร้อมของผู้ป่วย
- ผู้ป่วยจะถูกนำเข้าสู่ห้องตรวจที่จัดเตรียมอุปกรณ์ทางการแพทย์และอุปกรณ์ช่วยชีวิตครบครัน เพื่อติดตามสัญญาณชีพอย่างใกล้ชิดตลอดเวลา
ขั้นตอนการส่องกล้องตรวจขณะหลับโดยการใช้ยา (DISE)
- การให้ยาสลบ/ยาระงับความรู้สึก โดยวิสัญญีแพทย์จะให้ยาสลบหรือยาระงับความรู้สึกทางหลอดเลือดดำ (IV) โดยจะเลือกชนิดยาและปริมาณที่เหมาะสม เพื่อให้ผู้ป่วยอยู่ในภาวะหลับที่ใกล้เคียงกับการนอนหลับตามธรรมชาติมากที่สุด และสามารถสังเกตเห็นการอุดกั้นของทางเดินหายใจที่เกิดขึ้นจริงขณะนอนหลับได้
- ตลอดการตรวจจะมีการติดตามสัญญาณชีพอย่างต่อเนื่อง เช่น คลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) ความดันโลหิต ระดับออกซิเจนในเลือด และบางกรณีอาจมีการติดตามระดับความลึกของการระงับความรู้สึก เพื่อให้แน่ใจว่าผู้ป่วยปลอดภัยและอยู่ในระดับการหลับที่เหมาะสมต่อการตรวจ
- การส่องกล้อง เมื่อผู้ป่วยหลับแล้ว แพทย์จะสอดกล้องเอ็นโดสโคปผ่านทางจมูกเข้าไปในคอหอยและกล่องเสียง เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างทางเดินหายใจส่วนบนขณะหายใจเข้าออก
- การสังเกตการณ์และบันทึกภาพ แพทย์จะสังเกตการณ์การเคลื่อนไหวและการยุบตัวของโครงสร้างทางเดินหายใจส่วนบนขณะหายใจเข้าและออก โดยจะหมุนกล้องไปมาเพื่อดูบริเวณต่างๆ เช่น เพดานอ่อน ผนังคอหอยด้านข้าง โคนลิ้น ฝาปิดกล่องเสียง รวมทั้งมีการบันทึกภาพและวิดีโอ ตลอดการตรวจ เพื่อนำไปวิเคราะห์และใช้ในการวางแผนการรักษา
ประโยชน์ของ DISE
- ช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากขึ้น เนื่องจากการอุดกั้นทางเดินหายใจในแต่ละคนอาจแตกต่างกัน การทำ DISE ทำให้แพทย์เข้าใจสาเหตุที่แท้จริงของการอุดกั้นและเลือกวิธีแก้ไขที่ตรงจุด
- ลดความเสี่ยงจากการผ่าตัดที่ไม่จำเป็น หากทราบตำแหน่งและรูปแบบการอุดกั้นที่ชัดเจน จะช่วยลดโอกาสในการผ่าตัดที่ไม่ตรงจุดหรือไม่ประสบความสำเร็จ
- เป็นเครื่องมือคัดกรองที่ดี DISE ถือเป็นเครื่องมือคัดกรองเบื้องต้นที่สำคัญสำหรับการพิจารณาทั้งทางเลือกการผ่าตัดและไม่ผ่าตัด
การทำการส่องกล้องตรวจขณะหลับโดยการใช้ยา DISE ช่วยให้แพทย์เข้าใจลักษณะเฉพาะของการอุดกั้นทางเดินหายใจในผู้ป่วยแต่ละรายได้อย่างละเอียด ซึ่งเป็นข้อมูลที่การตรวจการนอนหลับ (Sleep Test) เพียงอย่างเดียวไม่สามารถให้ได้ ข้อมูลนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในการตัดสินใจเลือกวิธีการรักษาที่ตรงจุดและมีประสิทธิภาพสูงสุด ไม่ว่าจะเป็นการผ่าตัด หรือการรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ เพื่อแก้ไขปัญหาการนอนกรนและภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้นได้อย่างยั่งยืน สามารถปรึกษาหรือสอบถามข้อมูลจากแพทย์ออนไลน์ได้เลย
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์ศูนย์โสต ศอ นาสิก
