ทำอย่างไรให้ลูกพูดเก่ง? เคล็ดลับส่งเสริมพัฒนาการทางภาษา

ภาษา คือรากฐานสำคัญของการเรียนรู้ การสื่อสาร และการสร้างความสัมพันธ์ เด็กที่มีทักษะทางภาษาดีจะสามารถคิดวิเคราะห์ จัดระเบียบความคิด และเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังช่วยเสริมความมั่นใจและการปรับตัวทางอารมณ์ ดังนั้น การส่งเสริมพัฒนาการทางภาษาตั้งแต่วัยเด็กจึงเป็นสิ่งจำเป็น โดยเฉพาะหากมีความล่าช้า การช่วยเหลือแต่เนิ่น ๆ จะยิ่งได้ผลดี

เคล็ดลับส่งเสริมพัฒนาการทางภาษา

1. พูดคุยกับลูกบ่อย ๆ

   ใช้โอกาสในชีวิตประจำวันให้เป็นเวลาสื่อสาร เช่น ตอนกินข้าว ตอนอาบน้ำ หรือก่อนนอน พูดด้วยน้ำเสียงอ่อนโยน สนุก และมองตาลูกเสมอ ที่สำคัญคือ ตอบสนองทุกครั้งที่ลูกพยายามสื่อสาร แม้จะเป็นเพียงการส่งเสียงหรือท่าทาง

2. เพิ่มคลังคำศัพท์
   • เล่ากิจกรรมประจำวัน เช่น “ใส่เสื้อ” “กินนม” โดยพูดชัด ๆ ช้า ๆ และอาจใช้ท่าทางประกอบ
   • เล่านิทาน ใช้รูปภาพประกอบ ชวนให้ลูกชี้ภาพ หรือเล่าเรื่องจากรูปเอง เมื่อโตขึ้นสามารถชี้ตัวอักษรเพื่อสร้างทักษะการอ่านเบื้องต้น
   • กิจกรรมอื่น ๆ เช่น ร้องเพลง เล่นเกมทายคำ ใช้แฟลชการ์ด เล่นบทบาทสมมติ เด็กจะได้เรียนรู้คำใหม่ ๆ ผ่านการเล่น
3. ฝึกกล้ามเนื้อปากและการเปล่งเสียง

   ถ้าลูกยังไม่พูดเป็นคำต่าง ๆ อาจใช้กิจกรรมสนุก ๆ เพื่อฝึกการออกเสียงและฝึกกล้ามเนื้อรอบปากให้พร้อมสำหรับการพูด เช่น

   • เลียนเสียง “ปา-ปา-ปา” “มา-มา-มา”
   • เป่าลม เป่าปาก ทำปากจู๋
   • เล่นเดาะลิ้น อ้าปากกว้าง
4. กระตุ้นให้ลูกพูด

   อย่าด่วนรู้ใจ ให้โอกาสและเวลา เช่น

   • ถ้าลูกอยากกินนม ให้ถามว่า “เอานมหรือน้ำ?”
   • หากลูกชี้อย่างเดียว ให้ถามซ้ำหรือรอให้เขาพูด ไม่ควรตำหนิหากยังไม่พูด
5. ต่อขยายคำพูด
   • เมื่อลูกพูดว่า “นม” อาจต่อว่า “กินนม”
   • หากพูดได้ 2 คำ เช่น “กินนม” อาจขยายเป็น “กินนมอร่อย”
   • เด็กที่พูดเป็นประโยคแล้ว ควรใช้คำถามปลายเปิด เช่น “วันนี้เล่นอะไรที่โรงเรียนบ้าง?”
6. จัดสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม
   • ลดเวลาหน้าจอ (ทีวี แท็บเล็ต โทรศัพท์) เพราะเป็นการสื่อสารทางเดียว
   • หลีกเลี่ยงการเปิดทีวีหรือวิทยุทิ้งไว้ตลอดเวลา เนื่องจากเสียงพื้นหลังไม่ช่วยพัฒนาภาษา
   • ใช้เวลากับการเล่นและพูดคุยจริง ๆ มากกว่า

> กลับสารบัญ

สัญญาณที่ควรปรึกษาแพทย์

หากลูกมีอาการต่อไปนี้ ควรรีบปรึกษากุมารแพทย์พัฒนาการและพฤติกรรมเด็ก

• อายุเกิน 18 เดือนแล้วยังพูดคำเดี่ยวได้น้อยกว่า 3 คำ
• ไม่เข้าใจ ไม่ทำตามคำสั่งง่าย ๆ
• พูดได้น้อยกว่าวัยเดียวกัน
• พูดไม่ชัดมาก หรือติดอ่าง
• ไม่พยายามสื่อสาร ไม่สบตา หรือไม่สนใจเล่นกับคนอื่น

แพทย์จะช่วยตรวจประเมินและให้คำแนะนำ รวมถึงอาจส่งต่อไปยังนักแก้ไขการพูด เพื่อให้ลูกได้รับการฝึกฝนที่เหมาะสม

> กลับสารบัญ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม

การส่งเสริมพัฒนาการทางภาษาคือการสร้างรากฐานชีวิตให้ลูก เด็กที่มีทักษะภาษาแข็งแรงจะสื่อสารได้ดี คิดวิเคราะห์เก่ง มีความมั่นใจ และปรับตัวในสังคมได้ง่าย พ่อแม่จึงมีบทบาทสำคัญที่สุดในการพูดคุย กระตุ้น และจัดสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้ตั้งแต่วันนี้