การเจาะชิ้นเนื้อเต้านมคืออะไร ทำไปเพื่ออะไร ขั้นตอนเป็นอย่างไร
ศูนย์ : ศูนย์รักษ์เต้านม
มะเร็งเต้านมเป็นโรคที่พบได้บ่อยในผู้หญิง และสามารถรักษาได้หากตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มต้น การตรวจคัดกรองและวินิจฉัยที่แม่นยำจึงมีความสำคัญอย่างมาก หนึ่งในวิธีการตรวจที่แพทย์มักแนะนำเมื่อพบความผิดปกติจากการตรวจแมมโมแกรมหรืออัลตราซาวด์เต้านม คือ การเจาะชิ้นเนื้อเต้านม (Core Needle Breast Biopsy) ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ช่วยยืนยันว่าก้อนหรือเนื้อเยื่อที่พบเป็นเซลล์ปกติหรือเซลล์มะเร็ง ซึ่งช่วยให้แพทย์สามารถวางแผนการรักษาได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย
สารบัญ
การเจาะชิ้นเนื้อเต้านม คืออะไร
การเจาะชิ้นเนื้อเต้านม (Core Needle Breast Biopsy) คือ การตรวจเพื่อระบุสาเหตุของก้อนหรือสิ่งผิดปกติในเต้านม โดยรังสีแพทย์จะตัดชิ้นเนื้อที่ผิดปกตินั้นโดยใช้ภาพอัลตราซาวด์หรือเอกซเรย์เป็นเครื่องบอกตำแหน่ง แล้วส่งชิ้นเนื้อไปให้พยาธิแพทย์วินิจฉัยว่าเนื้อเยื่อที่ผิดปกตินั้นคือมะเร็ง เนื้องอกที่ไม่ใช่มะเร็ง การติดเชื้อ หรือแผลเป็น
ทำไมต้องเจาะชิ้นเนื้อเต้านม
การเจาะชิ้นเนื้อเต้านมขั้นตอนยืนยันการวินิจฉัยมะเร็งเต้านม โดยมีเหตุผลหลัก ๆ ดังนี้
- เพื่อยืนยันการวินิจฉัยอย่างถูกต้อง ชิ้นเนื้อที่ได้จะถูกส่งตรวจทางพยาธิวิทยา เพื่อดูว่าเป็นเซลล์ปกติ ซีสต์ เนื้องอกไม่ร้ายแรง หรือมะเร็งเต้านม
- เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสม หากพบว่าเป็นมะเร็ง แพทย์สามารถใช้ข้อมูลจากผลชิ้นเนื้อ เช่น ชนิดของมะเร็ง และการแสดงตัวรับฮอร์โมน เพื่อกำหนดแนวทางการรักษาที่เหมาะกับผู้ป่วยแต่ละราย
- เพื่อลดความกังวลและป้องกันภาวะแทรกซ้อนในอนาคต ในหลายกรณี ก้อนในเต้านมอาจเป็นเพียงก้อนเนื้อในเต้านมที่ไม่ใช่มะเร็ง การตรวจให้แน่ชัดช่วยให้ผู้ป่วยคลายความกังวล และไม่ต้องเข้ารับการผ่าตัดโดยไม่จำเป็น
การเตรียมตัวก่อนเจาะชิ้นเนื้อเต้านม
- ทำการนัดล่วงหน้ากับศูนย์รักษ์เต้านม
- ไม่ต้องงดน้ำหรืออาหาร
- ถ้ามีประวัติดังต่อไปนี้ต้องแจ้งเมื่อมาทำการนัดหรือก่อนตรวจ ได้แก่
- ประวัติการมีเลือดออกง่ายหรือหยุดยาก
- ประวัติการใช้ยาละลายลิ่มเลือดหรือยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด เช่น พลาวิกซ์ (Plavix) ประวัติการใช้ยาแก้อักเสบเป็นประจำ ประวัติการแพ้ยาชาที่ใช้เฉพาะที่ (local anesthesia)
- งดยาแอสไพรินและยาละลายลิ่มเลือดหรือป้องกันการแข็งตัวของเลือด เช่น พลาวิกซ์ ก่อนวันตรวจ 1 สัปดาห์ เพราะผลข้างเคียงของยาอาจทำให้เลือดหยุดยาก
- ติดต่อศูนย์รักษ์เต้านมก่อนเวลานัดอย่างน้อย 30 นาทีเพื่อเตรียมตัวก่อนตรวจ
ขั้นตอนการเจาะชิ้นเนื้อเต้านม
- แพทย์ผู้ทำการเจาะชิ้นเนื้อจะทำความสะอาดและฉีดยาชาบริเวณที่ต้องการเจาะชิ้นเนื้อ เพื่อที่ขณะทำการเจาะชิ้นเนื้อผู้รับการตรวจจะไม่รู้สึกเจ็บ แต่ยังมีความรู้สึกอยู่ (คล้ายกับการฉีดยาชาเวลาถอนฟัน)
- แพทย์ใช้เข็มสำหรับตัดชิ้นเนื้อเจาะเข้าไปในเต้านมและทำการตัดชิ้นเนื้อออกมา 4-12 ชิ้น เพื่อแน่ใจว่ามีปริมาณมากพอต่อการวินิจฉัยโรค ในขณะที่ทำการตัดชิ้นเนื้อจะได้ยินเสียงการทำงานของเครื่องมือดังพอสมควร
- ผู้รับการตรวจต้องอยู่นิ่งไม่ขยับตัวในขณะทำการเจาะชิ้นเนื้อ เนื่องจากการขยับตัวอาจทำให้ตำแหน่งคลาดเคลื่อน การเจาะไม่ตรงตำแหน่งและไม่ได้ชิ้นเนื้อที่เป็นรอยโรคที่ต้องการออกมาตรวจ
การปฏิบัติตัวหลังเจาะชิ้นเนื้อเต้านม
- ประคบเย็นโดยแผ่นเย็น (cold pack) กดที่บริเวณที่เจาะเพื่อห้ามเลือดและลดอาการปวดบวมประมาณ 30 นาที หลังจากนั้นควรกลับไปประคบเองต่อที่บ้านอีก 1 วัน
- ถ้ารู้สึกปวดแผลสามารถรับประทานยาพาราเซตามอลได้ (ควรงดยาแอสไพริน 1-2 วันหลังตรวจ)
- ในเวลา 24 ชั่วโมงแรกหลังทำการเจาะชิ้นเนื้อ ควรสวมเสื้อชั้นในไว้ตลอดเวลาเพื่อป้องกันไม่ให้เต้านมขยับมาก
- ห้ามแผลโดนน้ำ 2-3 วัน
- สามารถทำงานได้ปกติ แต่ไม่ควรออกกำลังกายหรือยกของหนักประมาณ 2-3 วัน
- บางรายอาจมีของเหลวสีน้ำตาลไหลออกทางหัวนมได้ เนื่องจากเส้นเลือดและท่อน้ำนมถูกตัดออกไป
- มักมีรอยช้ำรอบ ๆ บริเวณที่ทำการเจาะชิ้นเนื้อ ซึ่งจะหายไปเองในเวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์
ความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อน
ขณะทำหัตถการท่านมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะเลือดออกภายในและภายนอกเต้านม ซึ่งโอกาสเกิดน้อยกว่า 1 เปอร์เซ็นต์ หรือ ได้ชิ้นเนื้อไม่พอต่อการแปลผล
หากมีอาการเหล่านี้ควรกลับมาพบแพทย์ทันที
- บริเวณที่เจาะชิ้นเนื้อมีเลือดออกมากขึ้น ระหว่างมาพบแพทย์ควรกดแผล และ/หรือใช้แผ่นเย็น (cold pack) เพื่อห้ามเลือดชั่วคราว
- มีไข้หนาวสั่น (อุณหภูมิมากกว่า 38 องศาเซลเซียส)
- มีอาการปวดแผล บวม แดง ร้อน มากขึ้นจนไม่สามารถใช้แผ่นเย็น (cold pack) ประคบ หรือใช้ยาพาราเซตามอลลดปวดได้
การเจาะชิ้นเนื้อเต้านมเป็นขั้นตอนที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการวินิจฉัยโรคเต้านม โดยเฉพาะเมื่อพบก้อนหรือความผิดปกติจากการตรวจเบื้องต้น การตรวจนี้ช่วยให้แพทย์สามารถยืนยันได้อย่างแม่นยำว่าเนื้อเยื่อที่พบเป็นชนิดใด เพื่อใช้วางแผนการรักษาที่ถูกต้องและเหมาะสมที่สุดสำหรับผู้ป่วย ปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์ทำให้การเจาะชิ้นเนื้อเต้านมทำได้อย่างปลอดภัย เจ็บเพียงเล็กน้อย และใช้เวลาไม่นาน
ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย
บทความทางการแพทย์ศูนย์รักษ์เต้านม
