การสูบบุหรี่ทำให้เกิดโรคร้ายต่างๆ มากมาย รวมทั้งเป็นหนึ่งปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโรคหัวใจ โดยเฉพาะภาวะหลอดเลือดหัวใจตีบตันได้ เพราะสารพิษในควันบุหรี่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือดทั่วร่างกาย นอกจากนี้ยังกระตุ้นการทำงานของเกล็ดเลือดทำให้เกิดลิ่มเลือด ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันและการเสียชีวิตแบบกะทันหัน ฉะนั้นการไม่สูบบุหรี่จะเป็นการลดอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจที่สำคัญที่สุด และในผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันแล้ว การเลิกสูบบุหรี่จะเป็นการลดอัตราการเกิดโรคซ้ำและลดอัตราการเสียชีวิตได้
บุหรี่ทำลายหัวใจอย่างไร
บุหรี่ส่งผลต่อหัวใจโดยตรง ทำให้หัวใจทำงานหนักขึ้น หัวใจเต้นเร็ว เส้นเลือดที่หัวใจตีบ ความดันเลือดสูงขึ้น โดยเฉพาะสารพิษในควันบุหรี่จะเป็นอันตรายต่อหลอดเลือดและหัวใจ ได้แก่
- สารนิโคติน เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ความดันเลือดเพิ่มสูงขึ้น อัตราการเต้นของหัวใจเพิ่มขึ้น ทำให้หลอดเลือดแดงที่หัวใจหดเกร็ง ลดความยืดหยุ่นของเส้นเลือด เพิ่มไฟบริโนเจต ทำให้เลือดแข็งตัวเร็วขึ้น กระตุ้นเกล็ดเลือดและการเกิดลิ่มเลือด รวมไปถึงลดคอเลสเตอรอลชนิดดี เพิ่มคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี มีผลในการเกิดผนังหลอดเลือดแดงเสื่อมและมีผนังหลอดเลือดแดงแข็งตามมา
- ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ ในควันบุหรี่จะเกิดการจับตัวกับเม็ดเลือดแดง ส่งผลให้เม็ดเลือดแดงไม่สามารถปลดปล่อยออกซิเจนออกมาได้ ทำให้เกิดภาวะออกซิเจนในเลือดต่ำ กล้ามเนื้อหัวใจจะได้รับออกซิเจนน้อยลง แรงบีบตัวลดลงส่งผลให้หัวใจเต้นเร็วและทำงานหนักมากขึ้น อาจเกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ และอาจทำให้มีความหนืดของเลือดมากขึ้น ซึ่งนำไปสู่ภาวะเลือดเกิดการแข็งตัวได้ง่าย
นอกจากนี้ ทาร์ ยังเป็นสารก่อมะเร็งปอด โรคถุงลมโป่งพอง โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง ไนโตรเจนไดออกไซค์ จะทำลาย เยื่อบุหลอดลมส่วนปลายและถุงลม ทำให้เกิดถุงลมโป่งพอง ไฮโดรเจนไซยาไนต์ ทำให้เกิดอาการไอ มีเสมหะ และหลอดเลือดอักเสบเรื้อรังอีกด้วย
ผลจากการสูบบุหรี่นำมาสู่โรคร้าย
การสูบบุหรี่เป็นตัวการสำคัญในการเกิดผนังหลอดเลือดแดงแข็ง และนำไปสู่โรครายแรงต่างๆ ที่อาจทำให้เกิดการสูญเสียชีวิตได้ในที่สุด ได้แก่
- โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ก่อให้เกิดภาวะหัวใจวายกะทันหัน ในรายที่เป็นเรื้อรังจะเจ็บหน้าอก และเหนื่อยง่าย
- โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ ส่งผลทำให้ขาหรือมือเกิดภาวะขาดเลือด ในรายที่เป็นรุนแรงอาจจะต้องตัดขาหรือนิ้ว
- • โรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพองในทรวงอก หรือช่องท้อง หากหลอดเลือดแตก ส่วนใหญ่จะเสียชีวิตในเวลาอันสั้น
ทั้งนี้ยังทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดสมองตีบ หรือแตกได้ ซึ่งจะทำให้เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต และเสียชีวิตอย่างรวดเร็ว
เลิกบุหรี่หัวใจแข็งแรง
ผู้ที่สูบบุหรี่หลอดเลือดจะเกิดความเสื่อมและตีบตันเร็วกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่มากถึง 10 - 15 ปี และเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหัวใจวายจากกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันมากกว่าผู้ที่ไม่สูบบุหรี่ถึง 10 เท่า ฉะนั้นการเลิกสูบบุหรี่เพียงไม่กี่ชั่วโมง อัตราการเต้นของหัวใจและความดันเลือดจะลดลง สารพิษในร่างกายน้อยลง ความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดจะลดลง และหัวใจจะแข็งแรงขึ้นตามจำนวนปีของการเลิกสูบบุหรี่ โดยเฉพาะผู้ที่สูบบุหรี่และเป็นโรคหัวใจแล้วหยุดสูบบุหรี่โอกาสที่จะเกิดภาวะหลอดเลือดเลือดหัวใจตีบตันเฉียบพลันซ้ำจะลดลงถึง 50%
เทคนิคง่ายๆ ที่ช่วยให้เลิกบุหรี่ได้
ช่วงแรกที่เลิกสูบบุหรี่อาจรู้สึกหงุดหงิด พยายามสงบจิตใจสูดหายใจเข้าออกลึกๆ ดื่มน้ำให้มาก นำอุปกรณ์ที่เกี่ยวกับการสูบบุหรี่ทั้งหมดทิ้ง พยายามหลีกเลี่ยงผู้ที่สูบบุหรี่ เลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหารให้เหมาะสม เลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ เน้นรับประทานผักผลไม้ให้หลากหลายมากขึ้น รวมถึงลดอาหารที่หวานจัด เค็มจัด จัดการความเครียดด้วยการไม่สูบบุหรี่ แล้วออกไปทำกิจกรรมแทน เช่น ออกกำลังกาย เล่นกีฬา เป็นต้น
อย่างไรก็ตามการสูบบุหรี่เป็นปัจจัยสำคัญของโรคหลอดเลือดหัวใจตีบทั้งผู้ชายและผู้หญิง ดังนั้น การไม่สูบบุหรี่จะเป็นการลดอัตราเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจที่สำคัญที่สุด
