บายพาสหัวใจ (CABG) อีกหนึ่งการรักษาโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ

บายพาสหัวใจ หรือ การผ่าตัดหัวใจทำทางเบี่ยงเส้นเลือดหัวใจ รักษาผู้ป่วยที่มีเส้นเลือดหัวใจตีบมากกว่า 70% หรือมีกล้ามเนื้อหัวใจตาย รวมไปถึงกรณีที่มีเส้นเลือดหัวใจตีบหลายเส้นหรือตีบในบางตำแหน่งที่หากใช้การรักษาด้วยการทำบอลลูนหัวใจและใส่ขดลวดอาจทำให้เส้นเลือดเสียหายได้ เป็นอีกทางเลือกในการรักษาและลดอัตราการเสียชีวิตจากภาวะหัวใจวายโดยเฉียบพลันได้ดี

การผ่าตัดบายพาสหัวใจ คืออะไร?

การผ่าตัดบายพาสหัวใจ หรือ การผ่าตัดทำทางเบี่ยงเส้นเลือดหัวใจ (CABG; Coronary Artery Bypass Grafting) เป็นการผ่าตัดเพื่อทำทางเบี่ยงเสริมเส้นเลือดบริเวณที่ตีบให้เลือดไหลเวียนได้ดีขึ้น โดยเส้นเลือดที่จะนำมาใช้ ได้แก่ เส้นเลือดแดงบริเวณหน้าอก บริเวณข้อมือ และเส้นเลือดดำบริเวณขา ซึ่งขึ้นอยู่กับคุณภาพของเส้นเลือดว่าตำแหน่งไหนดีกว่ากัน

> กลับสารบัญ

ข้อบ่งชี้ในการผ่าตัดบายพาสหัวใจ

การตัดสินใจในการผ่าตัดบายพาสหัวใจ คือ ต้องผ่านการประเมินจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคหัวใจ โดยพิจารณาจากความรุนแรงของการตีบตันของหลอดเลือดหัวใจ อาการของผู้ป่วย สุขภาพโดยรวม และปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ดังนี้

• เป็นโรคเส้นเลือดหัวใจตีบอย่างรุนแรง
• ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดหรือภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตาย
• มีอาการเจ็บหน้าอกอย่างรุนแรงที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา
• กรณีที่มีเส้นเลือดหัวใจตีบหลายเส้นหรือตีบในบางตำแหน่ง ที่หากใช้การรักษาด้วยการทำบอลลูนหัวใจและใส่ขดลวดอาจทำให้เส้นเลือดเสียหายได้
• ผู้ที่มีภาวะแทรกซ้อนหลังจากการใส่ขดลวดขยายหลอดเลือดหัวใจ ที่ไม่สามารถแก้ไขได้
• ผู้ที่มีภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดอย่างต่อเนื่องหลังจากการทำบอลลูนหัวใจ และใส่ขดลวดขยายหลอดเลือดหัวใจ
• ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่เป็นอันตรายถึงชีวิต ที่สัมพันธ์กับการขาดเลือดของกล้ามเนื้อหัวใจ
• มีโรคหัวใจชนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น โรคลิ้นหัวใจรั่ว โรคผนังกั้นหัวใจห้องล่างทะลุ เป็นต้น

> กลับสารบัญ

การผ่าตัดบายพาสใช้รักษาโรคอะไร?

การผ่าตัดบายพาสหัวใจ ใช้รักษาโรคและภาวะที่เกี่ยวข้องกับการไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงหัวใจที่ผิดปกติเป็นหลัก โดยเฉพาะกลุ่มโรคดังต่อไปนี้

• โรคหลอดเลือดหัวใจตีบหรืออุดตันรุนแรง หรือหลายเส้น
• กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเรื้อรัง ภาวะที่กล้ามเนื้อหัวใจไม่ได้รับเลือดอย่างเพียงพอต่อเนื่อง
• กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน
• ความผิดปกติของหลอดเลือดหัวใจแต่กำเนิด
• มีภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่เป็นอันตรายถึงชีวิต ที่สัมพันธ์กับการขาดเลือดของกล้ามเนื้อหัวใจ
• ภาวะหัวใจล้มเหลว ที่เกิดจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
• ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
• ภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง

> กลับสารบัญ

การวินิจฉัยก่อนผ่าตัดบายพาสหัวใจ

ก่อนการผ่าตัดบายพาสหัวใจ ผู้ป่วยจะต้องได้รับการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด เพื่อประเมินสภาพโดยรวมของร่างกาย ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดหัวใจ และความพร้อมสำหรับการผ่าตัด การตรวจวินิจฉัยหลัก ๆ มีดังนี้

• การซักประวัติ เช่น สอบถามเกี่ยวกับอาการเจ็บหน้าอก ความถี่ ความรุนแรง ระยะเวลา และปัจจัยกระตุ้น อาการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย ใจสั่น ประวัติโรคประจำตัว ประวัติการรักษาโรคหัวใจ ยาที่รับประทาน การแพ้ยา ประวัติการสูบบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ และประวัติครอบครัวเกี่ยวกับโรคหัวใจ
• การตรวจร่างกายและการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
• การตรวจประเมินหัวใจ ได้แก่ การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ การตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง การตรวจสมรรถภาพหัวใจขณะออกกำลังกาย การตรวจสวนหัวใจและฉีดสีหลอดเลือดหัวใจ เป็นต้น
• การตรวจอื่น ๆ อาทิ ทำการเอกซเรย์ปอด และเจาะเลือดตรวจสำหรับเตรียมเลือดสำรองไว้

> กลับสารบัญ

การผ่าตัดบายพาสหัวใจทำได้กี่วิธี

การผ่าตัดบายพาสหัวใจมีหลายวิธี โดยศัลยแพทย์หัวใจจะเป็นผู้ทำการวินิจฉัยและตัดสินใจว่าควรใช้วิธีใดในการผ่าตัดเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด ได้แก่

1. การผ่าตัดบายพาสหัวใจโดยใช้เครื่องปอดหัวใจเทียม (on-pump CABG) เป็นวิธีการผ่าตัดบายพาสหลอดเลือดหัวใจแบบดั้งเดิม โดยศัลยแพทย์จะหยุดหัวใจผู้ป่วยชั่วคราวระหว่างการผ่าตัด และใช้เครื่องปอดหัวใจเทียม (cardiopulmonary bypass machine) เพื่อทำหน้าที่แทนปอดในการแลกเปลี่ยนออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์ และทำหน้าที่แทนหัวใจในการสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย โดยไม่ผ่านหัวใจ ช่วยให้ศัลยแพทย์สามารถทำการผ่าตัดได้อย่างแม่นยำ เนื่องจากหัวใจหยุดนิ่งและไม่มีการเคลื่อนไหว เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดหัวใจตีบหลายเส้น หรือมีการตีบในตำแหน่งที่ซับซ้อน
2. การผ่าตัดบายพาสหัวใจโดยไม่ใช้เครื่องปอดหัวใจเทียม (off-pump CABG) โดยศัลยแพทย์จะไม่หยุดหัวใจผู้ป่วยระหว่างการผ่าตัด และไม่ได้ใช้อุปกรณ์พิเศษในการสูบฉีดเลือด เป็นการผ่าตัดแบบหัวใจยังเต้นอยู่โดยใช้เครื่องมือ Local Stabilizer เกาะยึดหัวใจในจุดที่ทำการต่อเส้นเลือดให้หยุดนิ่ง ในขณะที่ส่วนอื่นของหัวใจยังเต้นเป็นปกติ เพื่อหลีกเลี่ยงผลแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้ จากการใช้เครื่องปอดและหัวใจเทียม เช่น ไม่เกิดการอักเสบขึ้นทั่วร่างกาย ไม่เกิดการติดเชื้อของแผลผ่าตัด ลดอัตราการเสียชีวิตหลังผ่าตัดสำหรับผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง และระยะเวลาในการพักฟื้นในโรงพยาบาลสั้นกว่า

> กลับสารบัญ

หลังผ่าตัดบายพาสหัวใจมีวิธีการปฏิบัติตัวอย่างไร?

เมื่อผู้ป่วยได้รับการผ่าตัดบายพาสหัวใจเรียบร้อยแล้ว ต้องปฏิบัติตัวดังนี้

• ผ่าตัดบายพาสหัวใจ พักฟื้นกี่วัน โดยผู้ป่วยต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาลประมาณ 1 สัปดาห์ เพื่อติดตามการรักษา หลังจากนั้นแพทย์จะอนุญาตให้กลับไปพักฟื้นที่บ้าน
• ผู้ป่วยควรปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์ รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง และติดตามผลการรักษากับแพทย์อย่างเคร่งครัด
• เมื่อแผลผ่าตัดบายพาสหัวใจหายสนิทประมาณ 10 วันหลังผ่าตัด สามารถอาบน้ำได้
• ควบคุมปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ เช่น ควบคุมโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง
• งดสูบบุหรี่ เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
• ปรับเปลี่ยนรูปแบบการใช้ชีวิต เช่น รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และจัดการกับความเครียด
• ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้คอเลสเตอรอลในเลือดสูง น้ำตาลในเลือดสูง หากปรุงอาหารควรเลือกใช้น้ำมันพืช แทนเนยหรือน้ำมันจากสัตว์ หรือให้วิธีลวก ต้ม นึ่ง และอบแทนการทอด
• สามารถกลับไปทำกิจกรรมปกติที่เบา ๆ ได้ภายใน 2 เดือน และสามารถกลับไปเล่นกีฬาได้ภายใน 4-6 เดือน ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของร่างกายของผู้ป่วยแต่ละบุคคล
• หากพบว่ามีอาการหลังผ่าตัดบายพาสหัวใจเหล่านี้ อาทิ ไข้สูง หนาวสั่น แผลบวมแดง เจ็บมากผิดปกติ หรือมีหนอง หายใจลำบาก เจ็บหน้าอกรุนแรง ใจสั่น หน้ามืดเป็นลม ขาบวมมาก หรือปวดขาอย่างรุนแรง ควรรีบพบแพทย์เพื่อหาทางรักษาโดยด่วน

> กลับสารบัญ

การผ่าตัดบายพาสมีข้อดีอย่างไร?

การผ่าตัดบายพาสหัวใจ มีข้อดีหลายประการ โดยเฉพาะกับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันรุนแรง ข้อดีหลัก ๆ ได้แก่

• ช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังกล้ามเนื้อหัวใจ โดยการทำบายพาสช่วยนำเลือดไปเลี้ยงหลอดเลือดที่อุดตัน ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจได้รับออกซิเจนและสารอาหารเพียงพอ ลดอาการเจ็บแน่นหน้าอก
• ลดความเสี่ยงของหัวใจวาย (Heart Attack) การผ่าตัดจะสามารถลดโอกาสเกิดกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันได้
• เพิ่มความสามารถในการทำกิจกรรมและคุณภาพชีวิต หลังจากพักฟื้น ผู้ป่วยสามารถกลับไปทำกิจกรรมได้มากขึ้น เช่น เดิน ออกกำลังกาย ทำงาน โดยมีอาการเหนื่อยน้อยลง
• ในผู้ป่วยบางราย โดยเฉพาะผู้ที่มีความรุนแรงของโรคหลอดเลือดหัวใจมาก การผ่าตัดบายพาสอาจช่วยลดความเสี่ยงของการเสียชีวิตจากโรคหัวใจได้
• ผู้ป่วยบางรายสามารถลดการใช้ยาระงับอาการเจ็บหน้าอก หรือยาลดความดันได้หลังผ่าตัด (แต่ยังต้องมียาบางชนิดที่ต้องใช้ตลอดชีวิต เช่น ยาต้านเกล็ดเลือด)

> กลับสารบัญ

ความเสี่ยงและอาการแทรกซ้อนจากการผ่าตัดบายพาส

การผ่าตัดบายพาสหัวใจนั้นมีความเสี่ยงอยู่ เนื่องจากเป็นการผ่าตัดใหญ่ จึงอาจเกิดอาการแทรกซ้อนได้ อย่างไรก็ตามโอกาสในการเกิดอาการแทรกซ้อนต่ำและส่วนมากสามารถแก้ไขได้ โดยอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นมีดังนี้

• ติดเชื้อบริเวณแผลผ่าตัด
• มีเลือดออก
• ไตวาย
• อัมพาต
• หัวใจเต้นผิดจังหวะ
• หัวใจวายหรือกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน

> กลับสารบัญ

บายพาสหัวใจ เพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ อุดตัน

ผ่าตัดบายพาสหัวใจ อันตรายไหม โดยสิ่งสำคัญของการรักษาผู้ป่วยโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ อุดตัน ด้วยวิธีการผ่าตัดบายพาสหัวใจ คือ การเลือกผ่าตัดรักษากับโรงพยาบาลที่ได้มาตรฐานระดับสากล โดยศูนย์หัวใจ โรงพยาบาลนครธนมีความพร้อมของทีมแพทย์เฉพาะทางด้านอายุรกรรมหัวใจและศัลยแพทย์หัวใจ และทีมพยาบาลที่มากด้วยประสบการณ์ทางด้านหัวใจ ตลอดจนมีอุปกรณ์ เครื่องมือ และเทคโนโลยีในการรักษาที่ทันสมัย พร้อมด้วยห้องปฏิบัติการสวนหัวใจ ห้องผ่าตัด และห้องพักผู้ป่วยวิกฤตโรคหัวใจที่ได้มาตรฐาน สามารถช่วยลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น ทำให้ผู้ป่วยมั่นใจในการผ่าตัด เห็นผลดี และผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

> กลับสารบัญ

ช่องทางติดต่อโรงพยาบาลนครธน:

1. - Website : https://www.nakornthon.com
2. - Facebook : Nakornthon Hospital
3. - Line : @nakornthon
4. - Tel: 02-450-9999 (ตลอด 24 ชั่วโมง)