ตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจ หาความเสี่ยงหลอดเลือดหัวใจตีบ

โรคหลอดเลือดหัวใจตีบตัน สาเหตุส่วนหนึ่งมาจากการสะสมของคราปหินปูนไปเกาะเส้นเลือดแดงจนอาจเกิดการอุดตันส่งผลให้หลอดเลือดตีบ ทำให้เลือดไหลเวียนไปหล่อเลี้ยงหัวใจได้น้อยลงหรือไม่เพียงพอ ซึ่งไม่มีใครรู้ได้เลยว่า คราบหินปูนเหล่านี้จะเริ่มก่อตัวขึ้นภายในหลอดเลือดของเราเมื่อใด กว่าจะรู้ส่วนใหญ่มีอาการโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันที่ชัดเจน หรือยิ่งไปกว่านั้นก็อาจพบหลังประสบภาวะหัวใจวายไปแล้ว การตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจ (CT Calcium score) จึงเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่จะช่วยให้เรารู้ทัน และเตรียมพร้อมรับความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นได้

ตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจ (CT Calcium score)

การตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจ (CT Calcium Score) เป็นการตรวจปริมาณแคลเซียมที่ผนังของหลอดเลือดหัวใจ โดยใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ความเร็วสูง (CT Scan) และคำนวณหาปริมาณแคลเซียมที่เกาะภายในผนังหลอดเลือดแดง ภาพที่ได้จากการตรวจจะคมชัด เนื่องจากเครื่องมือที่มีความเร็วในการจับภาพสูงมาก สามารถจับภาพขณะที่หัวใจเต้นได้ดี และสามารถบอกถึงปริมาณหินปูนที่สะสมอยู่ในผนังหลอดเลือดหัวใจ แม้จะมีปริมาณน้อย เพื่อใช้บ่งบอกแนวโน้มถึงโอกาสในการที่จะเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจว่ามีมากน้อยเพียงใด ก่อนที่จะมีอาการกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันจากหลอดเลือดอุดตันเฉียบพลันซึ่งมีโอกาสเสียชีวิตสูง

จะรู้ได้อย่างไรว่ามีคราบหินปูนที่หลอดเลือดหัวใจ

การแปลผลปริมาณหินปูนมีความสัมพันธ์กับโอกาสเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตัน โดยใช้การแปลผลจากคะแนน ดังนี้

• ผลการตรวจ CT Calcium Score ได้ค่า 0 หมายความว่า ไม่มีคราบหินปูนที่หลอดเลือดแดงหัวใจ
• ผลการตรวจ Calcium Score 1-100 หมายถึง มีคราบหินปูนที่หลอดเลือดแดงหัวใจน้อย โอกาสเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจต่ำ
• ผลการตรวจ Calcium Score 101-400 หมายถึง มีคราบหินปูนที่หลอดเลือดแดงหัวใจปานกลาง มีความเสี่ยงปานกลางถึงสูงที่จะเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตัน
• ผลการตรวจ Calcium Score ได้ค่าตั้งแต่ 401 ขึ้นไป อาจมีภาวะหลอดเลือดตีบแอบแฝงอยู่ มีความเสี่ยงต่อการเกิดหลอดเลือดหัวใจตีบสูงมาก อาจเกิดภายในระยะเวลา 2-5 ปี แม้ว่าจะมีอาการหรือไม่ก็ตาม

ข้อดีของการตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจ

การตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจ ไม่ต้องออกกำลัง เพียงนอนเฉยๆ ผ่านเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ใช้เวลาไม่เกิน 15 นาที ไม่ต้องฉีดสีคือให้น้ำเกลือ ไม่เจ็บตัว ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล และเป็นการตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ซึ่งผู้ตรวจได้รับรังสีในปริมาณน้อยมาก

ใครบ้างที่ควรตรวจคราบหินปูนในหลอดเลือดหัวใจ?

• ผู้ที่มีอายุมากกว่า 45 ปีขึ้นไป ทั้งชายและหญิง
• ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน
• ผู้ที่มีความเสี่ยงระดับปานกลางของการเกิดโรคหัวใจ เช่น โรคเบาหวาน โรคไต ความดันโลหิตสูง คอเลสเตอรอลสูง อ้วน
• ผู้ที่เป็นโรคหัวใจ
• ผู้ที่มีประวัติบุคคลในครอบครัวเป็นโรคหัวใจ
• ผู้ที่สูบบุหรี่

การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจ

1. ไม่ต้องงดน้ำหรืออาหารก่อนรับการตรวจ
2. หลีกเลี่ยงยาที่จะกระตุ้นหัวใจให้ชีพจรเร็วขึ้น
3. งดชา กาแฟ หรือเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนเป็นส่วนประกอบ
4. งดสูบบุหรี่อย่างน้อย 4 ชั่วโมงก่อนตรวจ
5. เปลี่ยนเสื้อผ้าเป็นชุดคลุมของโรงพยาบาล
6. ถอดเครื่องประดับรอบคอหรือแผ่นต่างๆ ที่ติดบริเวณหน้าอก

นอกจากการตรวจเช็คสุขภาพหัวใจและการเพื่อดูระดับไขมันและน้ำตาลในเลือดแล้ว การตรวจหาคราบหินปูนหลอดเลือดหัวใจก็มีความสำคัญเช่นเดียวกัน เพื่อให้ทราบว่ามีความเสี่ยงต่อโรคหัวใจมากขนาดไหน โดยที่ไม่ต้องรอให้เกิดอาการ เพราะหากตรวจพบได้เร็ว แพทย์จึงสามารถใช้เป็นข้อมูลวิเคราะห์ และประเมินความเสี่ยงของผู้ป่วย เพื่อตัดสินใจให้การรักษาอย่างเหมาะสม

พญ.พัชรี ภาวศุทธิกุล
แพทย์อายุรศาสตร์โรคหัวใจ
ศูนย์หัวใจ

ปรึกษาทุกปัญหาสุขภาพแบบออนไลน์
ไม่เสียค่าใช้จ่าย